بوشن از جمله اتصالات در لوله کشی (Fittings) است که دارای اهمیت بسیاری هستند. بوشن در اتصالات قطعه استوانه ای شکل است که به طور معمول از با جنس های فلزی (گالوانیزه و برنجی) و پلاستیکی (پی وی سی) در بازار مصرف یافت می شود. بوشن در واقع نوعی حلقه واصل بین دو لوله است که دو لوله را به هم متصل می کند. همچنین این قطعه استوانه ای به دو شکل رزوه ای یا دنده ای و جوشی تولید می شود و امکان اتصال به خطوط لوله را دارد.
در ادامه به توضیحات کلی درباره بوشن می پردازیم. بوشن به طور خلاصه وظیفه اتصال دو لوله به هم را در مسیر های لوله کشی به عهده دارد. به طور کلی اتصال لوله ها در مسیر می تواند با عملیات جوشکاری یا با رزوه انجام شود. استفاده از جوشکاری برای اتصال باعث می گردد که در صورت ایجاد خرابی در خط لوله، امکان تعویض لوله آسیب دیده بسیار مشکل گردد. به همین دلیل از قطعه ای به نام بوشن استفاده می شود.
یکی از مزایای استفاده از این قطعه امکان تعویض و رفع مشکل به صورت سریع و آسان است. بوشن قطعه ای استوانه ای شکل است که در دو طرف از قسمت داخل رزوه شده است. این رزوه کاری با توجه به روزه روی لوله های خط انجام می پذیرد به این معنی که باید گام دنده ها با گام دنده ها در روی لوله ها یکسان باشد.
همان طور که اشاره شد کار بوشن وصل کردن دو لوله به همدیگر است و در این مرحله باید به آب بندی لوله ها نیز توجه کافی شود. رزوه کاری یکی از مهمترین خصوصیات بوشن است که باعث آب بندی و اتصال لوله ها به صورت دقیق می گردد. در صورت عدم رعایت نکات رزوه کاری روی بوشن ها امکان جدا شدن لوله ها و همچنین نفوذ سیال از داخل مسیر لوله به بیرون وجود دارد که باعث ایجاد مشکلات و خسارات مالی خواهد شد.
یکی دیگر از مواردی که در تولید بوشن باید مورد توجه قرار گیرد استفاده از لوله های بدون درز در تولید بوشن های فلزی هست. این عمل باعث می گردد تا در اثر فشار داخلی سیال بوشن دچار شکستگی نگردد. و در واقع به این بوشن ها، بوشن فشار قوی گفته می شود از آن جایی که تحمل فشار های بالا را دارند.
روش تولید بوشن فشار قوی
در این بخش با روش تولید بوشن فشار قوی به طور مختصر آشنا خواهیم شد. پیش از آن لازم به ذکر است به مزایای استفاده از بوشن به جای جوشکاری اشاره کنیم. استفاده از بوشن برای اتصال لوله ها در کل مسیر مزایای زیر را دارد:
- راحتی در نصب
- راحتی در اصلاح
- راحتی در تعویض و نگهداری
بوشن فشار قوی در واقع نوعی بوشن مانیسمان بوده که به علت نداشتن درز جوشکاری از مقاومت مکانیکی بالایی برخوردار است و در نتیجه تحمل فشار های بالا را دارد. بوشن مانیسمان (بوشن فشار قوی) که در روند تولید آن از هیچگونه درز جوشی استفاده نشده و از جنس فولاد است، جزو پرطرفدارترین انواع بوشن ها برای اتصال خطوط لوله به یکدیگر هستند. لازم به ذکر است که بوشن فشار قوی فولادی طی فرایند گالوانیزه کردن، آبکاری شده و در برابر خوردگی، پوسیدگی و اکسایش مقاوم شده است.
مقاومت مکانیکی بوشن مانیسمان نیز در برابر تنش، فشار، زمین لرزه بسیار مناسب و مطلوب بوده و برای اتصالات روکار و زیر زمینی مناسب است. بوشن مانیسمان در انواع گوناگون چون بوشن جوشی، بوشن تبدیلی کوپلی، بوشن تبدیل، بوشن پرسی، بوشن تخت، بوشن مغزی، بوشن یکسر دنده، بوشن الکتروفیوژن مانیسمان در سایزهای مختلف برای انواع لوله ها در انواع معمولی، نیمه قوی و فشار قوی تولید گشته است.
به طور کلی اتصالات فشار قوی بوشن در موارد زیر با اتصالات معمولی دارای تفاوت هستند:
- وزن
- ضخامت
- قابلیت تحمل فشار بیشتر
از چه مواد اولیه‌ای برای تولید بوشن استفاده می‌شود؟
یکی دیگر از دسته‌بندی‌هایی که برای این محصولات وجود دارد تقسیم آنها به گروه‌های مختلف بر اساس جنس مواد اولیه‌ای است که برای تولید آنها استفاده شده است. بوشن‌های فولادی یکی از کاربردی‌ترین انواع این محصولات هستند که برای تولید آنها از فولاد استفاده شده است. این محصولات دارای مقاومت بسیار بالایی در برابر فشار هستند و به همین علت نیز در صنایعی که سیالات با فشار بالا جاری هستند مورداستفاده قرار می‌گیرند.
امروزه از پلاستیک نیز برای تولید این محصولات استفاده می‌شود. بوشن‌های پلاستیکی دارای کاربردهای خاصی هستند و در تمامی موارد نمی‌توان از آنها استفاده کرد. این محصولات دارای استحکام بالایی هستند و برای اتصال دو لوله که اندازه یکسانی ندارند استفاده می‌شوند. بوشن چدنی یکی دیگر از انواع این قطعات است که از چدن برای تولید آنها استفاده می‌شود. مقاومت در برابر خوردگی، فشار بالا، ضربه و … از مهمترین ویژگی‌های این محصولات به شمار می‌آید.
شاید برای شما جالب باشد که بدانید در حال حاضر از پلیکا نیز برای تولید این قطعات استفاده می‌شود. بوشن‌های پلیکا در کنار وزن پایینی که دارند دارای مقاومت و استحکام بالایی هستند و علاوه بر این در برابر خوردگی نیز مقاوم هستند.
چرا باید از بوشن برای اتصال لوله‌ها به یکدیگر استفاده کنیم؟
استفاده از این اتصالات در صنایع مختلف دارای مزایای زیادی است و به همین علت است که امروزه به طور گسترده‌ای از این محصولات برای اتصال لوله‌ها به یکدیگر استفاده می‌شود. اولین و مهمترین مزیت این قطعات این است که با اتصال لوله‌ها به یکدیگر جداکردن و درنتیجه تعمیر آنها بسیار ساده‌تر می‌شود. این قطعات از هر دو سمت رزوه شده‌اند و همین عامل نیز باعث می‌شود تا اتصال لوله‌ها به یکدیگر با استفاده از آنها بسیار ساده‌تر شود.
این محصولات دارای مقاومت بسیار بالایی هستند و در نتیجه در اثر فشار زیاد آسیبی به آنها یا مسیرهای لوله‌کشی شما وارد نمی‌شود. پس شما می‌توانید با خیالی راحت آنها را به لوله‌های خود متصل کرده و از مزایایی که به شما ارائه می‌دهند نهایت بهره را ببرید. طراحی این قطعات به‌صورت استوانه‌ای‌شکل است که همین عامل نیز باعث می‌شود تا وصل کردن دو لوله بسیار ساده‌تر شود.
نکته مهم دیگری که باید درباره مزایای بوشن بدانید این است که آب‌بندی این قطعات نیز به‌سادگی صورت می‌گیرد. درصورتی‌که عملیات آب‌بندی را با دقت انجام دهید می‌توانید مطمئن باشید که نشتی آب در ناحیه اتصال نخواهید داشت.
انواع بوشن و ویژگی های آن
همان طور که اشاره کردیم انواع بوشن ها مخصوصا بوشن های فشار قوی، از تجهیزات پر کاربرد در صنعت لوله کشی هستند به همین دلیل لازم است با انواع مختلف آن ها و دسته بندی های موجود آشنا شویم.
انواع بوشن ها به شرح زیر هستند:
- بوشن ساده: بوشن ساده قطعه استوانه ای تو خالی و ریخته شده از چدن است که از داخل قلاویز شده (دارای رزوه شده) و جهت اتصال دو لوله هم قطر و هم راستا استفاده می شود .
- بوشن روپیچ توپیچ: همان بوشن ساده است با این تفاوت که در دو سر به ترتیب از داخل و خارج دارای شیار (قلاویز و حدیده) است. بوشن روپیچ تو پیچ جهت اتصال دو قطعه که یکی از رو و دیگری از داخل دارای شیار و دندانه باشد کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می گیرد.
- بوشن تبدیل: این بوشن از چدن ریخته شده و قطر دو سر آن متفاوت است و جهت اتصال دو لوله با قطرهای مختلف استفاده می شود.
- بوشن یک سر دنده (بوشن و مهره): بوشن یک سر دنده با جنس PVC، برای متصل کردن لوله های PVC برق به قوطی گالوانیزه به کار می رود. استفاده دارای اهمیت بسیار دیگر از این نوع بوشن، اتصال مناسب لوله های برقی PVC به تابلوی برق است.
- بوشن دو سر کوپل تخت: جهت تعمیر شکستگی ها با وجود فضایی کم و ایجاد انشعابات جدید، از بوشن تخت تعمیری استفاده می شود.
- بوشن فولادی: بوشن فولادی به دو صورت بوشن جوشی فولادی و بوشن جوشی استیل تولید و عرضه می شود.
- بوشن جوشی : بوشن جوشی در صنایع مختلفی همچون صنایع بخار، آب، گاز و …کاربرد دارد. وظیفه بوشن جوشی متصل کردن دو لوله است. انواع بوشن های جوشی به شرح مقابل است: بوشن جوشی مانیسمان، بوشن جوشی فشار قوی، بوشن جوشی استیل، بوشن جوشی فولادی و بوشن جوشی درزدار.
